تاریخچه گز اصفهان از دوران صفویه تا سال 1403، داستانی پر از تحولات و تغییرات در تولید و مصرف این شیرینی سنتی است. گز که امروزه به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین شیرینی‌های ایرانی به‌ ویژه در اصفهان شناخته می‌شود، سابقه‌ای چند صدساله دارد و همچنان طرفداران زیادی در ایران و جهان دارد. در این محتوا، به بررسی کامل این تاریخچه و جایگاه گز لقمه‌ای، گز آردی، گز اصفهان، و گز کرمانی در این سیر تاریخی پرداخته خواهد شد.

آغاز تولید گز در دوران صفویه

گز به عنوان یک شیرینی ایرانی، ریشه‌ای عمیق در تاریخ اصفهان دارد. تاریخچه گز به دوران صفویه و حدود قرن شانزدهم میلادی باز می‌گردد. در این دوران، اصفهان به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد و به یک مرکز فرهنگی، اقتصادی، و سیاسی مهم تبدیل شد. با ورود پادشاهان صفوی به اصفهان، هنرمندان و صنعتگران مختلف به این شهر آمدند و تولیدات محلی از جمله شیرینی‌ها رونق گرفت. در این میان، تولید گز نیز به عنوان یکی از خوراکی‌های مجلل و ویژه در دربار صفویه شناخته شد. ترکیبات اصلی گز در این دوران شامل شکر، سفیده تخم‌ مرغ، و گز انگبین بود که این ماده خاص طعم منحصر به فردی به آن می‌بخشید.

رشد و گسترش تولید گز در دوران قاجار

در دوره قاجار، تولید گز همچنان رونق داشت و حتی به یکی از نمادهای فرهنگی و سنتی اصفهان تبدیل شد. در این زمان، تولید کنندگان گز به شیوه‌های جدیدتری دست یافتند و طعم‌های متنوع‌تری را به بازار معرفی کردند. همچنین، گز لقمه‌ ای و گز آردی به مرور به عنوان دو شکل پرطرفدار از این شیرینی در میان مردم محبوب شدند. گز لقمه‌ ای با بسته‌بندی کوچک‌تر و مناسب برای پذیرایی و هدیه دادن، و گز آردی به دلیل طعم لطیف‌تر و پوشش آردی خود، در میان مردم جایگاه ویژه‌ای یافت.

گز در دوره پهلوی، ورود به بازارهای جدید

با ورود دوره پهلوی، توجه به توسعه صنعت و تجارت در ایران افزایش یافت و تولید گز نیز به شکل صنعتی‌تر دنبال شد. تولید کنندگان بزرگ‌تر به بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و بهبود فرآیندهای تولید پرداختند. در این دوران، گز کرمانی به عنوان یکی از برندهای معتبر و معروف در اصفهان شروع به کار کرد. این شرکت با ترکیب نوآوری و تجربه، توانست محصولاتی با کیفیت بالا تولید کند و به شهرت برسد. گز کرمانی با استفاده از مواد اولیه باکیفیت مانند پسته و بادام، توانست توجه بسیاری از مشتریان داخلی و خارجی را به خود جلب کند. در همین زمان، گز اصفهان نیز به یکی از نمادهای ملی و سنتی ایران تبدیل شد و جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ایرانی پیدا کرد.

تحولات گز پس از انقلاب اسلامی و دوران جنگ

پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، تولیدات داخلی و صنایع سنتی با چالش‌های جدیدی مواجه شدند. در دوران جنگ ایران و عراق، دسترسی به مواد اولیه برای تولید گز دشوارتر شد، اما تولیدکنندگان اصفهانی توانستند با پشتکار و تلاش، تولید گز را ادامه دهند. در این دوران، تولید گز لقمه‌ ای و گز آردی همچنان به عنوان دو نوع اصلی گز در بازار موجود بود. استفاده از مواد اولیه مانند پسته و بادام همچنان جایگاه خود را حفظ کرد و تولیدکنندگان به تلاش برای بهبود کیفیت محصولات ادامه دادند.

دهه‌های اخیر: صادرات گز و شهرت جهانی

از دهه 1380 به بعد، تولید گز وارد مرحله جدیدی شد. توجه به صادرات و بازاریابی بین‌المللی باعث شد که گز اصفهان به کشورهای مختلفی مانند کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا، و حتی آمریکا صادر شود. گز کرمانی به عنوان یکی از پیشروان این عرصه، با به‌روزرسانی خطوط تولید و رعایت استانداردهای بین‌المللی توانست به بازارهای جهانی راه یابد. در این دوران، گز لقمه‌ ای و گز آردی به عنوان محصولات پرطرفدار و صادراتی شناخته شدند. این محصولات به دلیل طعم اصیل و کیفیت بالا، مورد توجه مشتریان خارجی قرار گرفتند و نام اصفهان را در سطح بین‌المللی مطرح کردند.

تغییرات در ترکیب و طعم گز در دهه 1390 و 1400

در دهه 1390 و 1400، تولیدکنندگان گز به تغییرات در ذائقه مصرف‌کنندگان توجه بیشتری کردند. با وجود افزایش قیمت مواد اولیه مانند پسته و بادام، تلاش شد تا کیفیت محصولات حفظ شود. در این دوران، برخی تولیدکنندگان به دنبال افزودن طعم‌های جدید مانند زعفران، کاکائو و طعم‌های میوه‌ای به گز بودند تا نیازهای مختلف بازار را پوشش دهند. گز لقمه‌ ای و گز آردی همچنان در صدر محصولات تولیدی قرار داشتند، اما تولیدکنندگان به دنبال ایجاد نوآوری‌هایی در بسته‌بندی و ارائه محصولات خود بودند.

گز اصفهان در سال 1403

تا سال 1403، گز اصفهان همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات سنتی ایران به شمار می‌رود. تولیدکنندگان با چالش‌های جدیدی همچون نوسانات قیمت مواد اولیه، رقابت با سایر شیرینی‌ها و نیاز به حفظ کیفیت در سطح بین‌المللی مواجه هستند. اما در عین حال، فرصت‌های زیادی برای توسعه این صنعت وجود دارد. بازارهای بین‌المللی به محصولات با اصالت و کیفیت بالا علاقه‌ مند هستند و این فرصتی برای معرفی گز اصفهان به عنوان یک شیرینی اصیل و منحصر به فرد است. در این سال‌ها، تولیدکنندگان گز کرمانی به تلاش‌های خود برای حفظ و ارتقاء کیفیت ادامه داده و توانسته‌اند گز لقمه‌ای و گز آردی را همچنان به عنوان محصولات اصلی خود حفظ کنند. تولیدکنندگان دیگر نیز به دنبال ایجاد تنوع در محصولات و جذب مشتریان جدید هستند.

گرانترین گز اصفهان

در سال 1403، برخی از گران‌ترین برندهای گز اصفهان شامل گز مظفری و گز کرمانی هستند که به خاطر کیفیت بالای محصولات و استفاده از مواد اولیه مرغوب شناخته شده‌اند.

گز کرمانی

این برند قدیمی و معروف از دیرباز به تولید گز با کیفیت بالا شهرت داشته است. گز کرمانی به دلیل استفاده از مواد اولیه درجه‌ یک و فرآیند تولید سنتی، یکی از گران‌ترین برندهای بازار به‌شمار می‌رود. این برند با ارائه انواع گز لقمه‌ای و گز آردی در بسته‌بندی‌های شکیل و متنوع، مشتریان زیادی را جذب کرده است.

گز مظفری

گز مظفری نیز یکی دیگر از برندهای لوکس اصفهان است که محصولات خود را با دقت بالا تولید می‌کند. این برند بیشتر بر تولید گزهای پر مغز با درصدهای مختلف پسته و بادام تمرکز دارد و کیفیت مواد اولیه در تولیدات آن باعث شده تا در بازار گز، به عنوان یکی از گران‌ترین‌ها شناخته شود

کلام آخر، اصالت و ماندگاری گز اصفهان

تاریخچه گز اصفهان از دوران صفویه تا سال 1403، نشان‌دهنده تلاشی بی‌وقفه برای حفظ اصالت و کیفیت این شیرینی سنتی است. با وجود تمام چالش‌ها، گز لقمه‌ ای و گز آردی توانسته‌اند به عنوان محصولات محبوب در بازار باقی بمانند و  فروشگاه گز اصفهان همچنان یکی از محصولات صادراتی مهم ایران باشد. گز کرمانی نیز به عنوان یکی از برندهای معتبر، به معرفی این شیرینی در سطح جهانی کمک شایانی کرده است.