یکی از موادی که در ترکیبات گز استفاده می شود، شیرخشت است؛ شیرخشت شیره ای است که از نوعی گیاه ترشح می شود. اما کاربرد شیرخشت در تولید گز چیست؟ استفاده از شیرخشت در گز اصفهان چه خواصی دارد؟ گز خشک شده چیه؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
همانطور که گفتیم این ماده از دو گونه گیاه تراوش می شود؛ در عطاری ها شیر خشت را به عنوان خنک کننده و تب بر به فروش می رسانند.
علاوه بر این، شیرخشت به سبب مواد قندی خاصی که در ترکیبات خود دارد، به عنوان ملین نیز استفاده می شود. شیر خشت بهترین مسهل صفرا و تقویت کننده معده است؛ همچنین خاصیت ضد سرطانی این ماده ثابت شده است.
از دیگر خواص شیر خشت می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
مان به ماده ای گفته می شود که طعم شیرینی داشته و به صورت طبیعی و بر اثر فعالیت حشرات تولید می شود. این مواد در اثر فعالیت حشرات روی تنه درختان و برخی گیاهان خاص تولید می شود. در ایران مان های مختلفی یاد می شود که از معروف ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شیرخشت چیست؟
شیر خشت یا شیر خشک در واقع به معنی صمغ مشابه شیر است؛ اگر بخواهیم از نظر لغوی آن را معنا کنیم، خشت به معنی صمغ است. پس شیر خشت، صمغی شبیه به شیر است. گز شیرخشت مانی است که در عطاری ها به شکل کروی یا اشکال دیگر یافت می شود. این ماده را می توان در عطاری ها در انواع شیر خشت شهری و هراتی پیدا کرد. اما شیر خشت چطور تولید می شود؟ این ماده حاصل فعالیت حشره ای روی دو گونه گیاه است؛ این گیاهان را در ایران به نام های شیر خشت گپ شیر و سیاه چوب از خانواده گل سرخ می شناسند. این ماده به صورت قطعات کروی شکل با قطر نیم تا یک سانتی متر از گیاه تراوش می شود. با قرار گیری این ماده در معرض هوا، رنگ آن به خاکستری تغییر می کند.شیر خشت چه خواصیتی دارد؟
همانطور که گفتیم این ماده از دو گونه گیاه تراوش می شود؛ در عطاری ها شیر خشت را به عنوان خنک کننده و تب بر به فروش می رسانند.
علاوه بر این، شیرخشت به سبب مواد قندی خاصی که در ترکیبات خود دارد، به عنوان ملین نیز استفاده می شود. شیر خشت بهترین مسهل صفرا و تقویت کننده معده است؛ همچنین خاصیت ضد سرطانی این ماده ثابت شده است.
از دیگر خواص شیر خشت می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
- مسکن حرارت معده، قلب و جگر؛
- مفید جهت سرفه و ناراحتی های سینه و حلق؛
- رفع تشنگی و عطش به سبب خاصیت خنک کنندگی دارد؛
- به عنوان روشن کننده پوست استفاده می شود؛
نحوه عرضه شیر خشت به بازار
به طور کلی شیر خشت به سه صورت در بازار عرضه می شود که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:شیر خشت اشکی
یکی از شکل های شیر خشت در بازار، اشکی است. شیرخشت اشکی به صورت قطعات متبلور، سوراخ و اشکی شکل به اندازه یک بند انگشت می باشد. در بازار جهانی این شکل از شیرخشت را به نام شیر خشت سیلیسی می شناسند؛ این ماده رنگ سفید و طعم شیرینی داشته و کمی تهوع آور است.شیرخشت تخته ای یا تکه ای
نوع دیگر شیر خشت، شیر خشت تخته ای یا تکه ای است؛ این نوع از این ماده رنگ زرد تیره داشته و طعم شیرینی نیز دارد. از نظر کیفیتی نسبت به نوع اول کمی ضعیف تر است.شیرخشت چرب
ناخالص ترین نوع شیر خشت را می توان شیرخشت چرب دانست؛ در واقع این نوع شیرخشت در حال فاسد شدن است و نسبت به انواع دیگر این ماده ارزانتر و کم خاصیت تر است.كاربرد شير خشت در توليد گز اصفهان چیست؟ گز اصفهان شیر خشت
مان به ماده ای گفته می شود که طعم شیرینی داشته و به صورت طبیعی و بر اثر فعالیت حشرات تولید می شود. این مواد در اثر فعالیت حشرات روی تنه درختان و برخی گیاهان خاص تولید می شود. در ایران مان های مختلفی یاد می شود که از معروف ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترنجبین( در مطلب " ترنجبین چیست و چه خواصی دارد؟ " به صورت کامل در مورد این ماده صحبت شده است)
- گز شهداد
- گزانگبین( شما می توانید برای مطالعه بیشتر در این باره، مطلب گز اصفهان انگبین چیست؟ را مطالعه کنید)
- گز علفی
- شکر تیغال
- شیرخشت
- بیدخشت
- نزروت
تولید گز اصفهان و استفاده از شیرخشت
گز اصفهان یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین سوغاتی‌های ایران است که به واسطه استفاده از مواد طبیعی و فرآیندهای سنتی تولید، جایگاه ویژه‌ای در میان شیرینی‌های ایرانی دارد. یکی از مهم‌ترین مواد اولیه‌ای که در تولید گز سنتی به کار می‌رود، شیرخشت است. این ماده طبیعی و کمیاب، علاوه بر تأثیر بر طعم، خواص بی‌نظیری نیز داردخواص درمانی شیر خشت
شیر خشت، که به نام خاک رس نیز شناخته میشود، ماده‌ای معدنی با رنگ سفید یا خاکستری است که از رس‌های طبیعی تشکیل میشود. این ماده سابقه طولانی در طب سنتی دارد و برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده میشود.
نحوه مصرف شیر خشت:
شیر خشت را می‌توان به صورت پودر، قرص یا کپسول مصرف کرد. البته گز شیر خشت هم میتوانید مصرف کنید. معمولاً به صورت مخلوط با آب یا آب میوه مصرف میشود. دوز مصرفی شیر خشت به سن، وضعیت سلامتی و نوع بیماری بستگی دارد.
